قدیمی ترین سازه چوبی در جهان چیست؟
واقعاً مردم قدیم می‌تونستن همچین کاری انجام بدن؟ چطور ممکنه؟
این واکنش معمول ماست وقتی آثار معماری بزرگی رو می‌بینیم که نیاکان ما به جا گذاشتن. ما ناخودآگاه فکر می‌کنیم آدم‌های امروزی تواناتر از کسانی هستن که صدها یا هزاران سال پیش زندگی می‌کردن.
اما واقعاً اینطوره؟ آیا مردم قدیم کمتر پیشرفته، کم‌دانش‌تر و کم‌توان‌تر بودن؟ می‌تونیم نگاهی به هوریوجی، قدیمی‌ترین سازه چوبی دنیا بندازیم. تسونکازو نیشیوکا، آخرین استاد بزرگ میادایکو (Miyadaiku) که در مرمت بزرگ هوریوجی در قرن بیستم نقش داشت، بینش‌های عمیقی درباره چگونگی ساخت هوریوجی ارائه می‌ده.
میادایکو به هنر نجاری گفته می‌شه که در ساخت و مرمت معابد و زیارتگاه‌های ژاپنی تخصص دارن و بدون استفاده از میخ و پیچ و چسب اتصالات لازم برای ساخت سازه چوبی را فراهم می‌کنند. حرف‌های نیشیوکا می‌تونه به ما کمک کنه تا بفهمیم مردم قدیم چقدر دانش و مهارت داشتن و چطور تونستن چنین بنای شگفت‌انگیزی بسازن که هنوز هم پابرجاست.
تاریخچه هوریوجی چیست؟
معبد هوریوجی، واقع در شهر ایکاروگا، استان نارا، ژاپن، به عنوان قدیمی‌ترین سازه چوبی جهان شناخته می‌شود. این معبد بودایی که در سال ۶۰۷ میلادی توسط شاهزاده شوتوکو ساخته شد، نمونه‌ای بی‌نظیر از دوام و استحکام سازه‌های چوبی است. استفاده از چوب سرو ژاپنی با کیفیت بالا و مهارت‌های استادان میادایکو در ساخت این معبد، نشان‌دهنده توانایی‌های بی‌نظیر معماران باستانی در ایجاد سازه‌های پایدار و مقاوم چوبی است که باعث شده این معبد چوبی 1300 سال پابرجا بماند.
معماری و ساختار قدیمی ترین سازه چوبی در جهان
هوریوجی از چندین ساختمان اصلی از جمله تالار اصلی، پاگودا پنج طبقه و ساختمان‌های جانبی تشکیل شده است. این معبد با استفاده از چوب سرو ژاپنی ساخته شده که به دلیل دوام و مقاومت بالا در برابر پوسیدگی و حشرات انتخاب شده است. تکنیک‌های پیشرفته معماری سنتی ژاپنی و استفاده از اتصالات چوبی بدون میخ و پیچ، این سازه را به یکی از مستحکم‌ترین سازه‌های چوبی تبدیل کرده است. طراحی و ساختار دقیق این معبد، نشان‌دهنده توانایی‌های استادان میادایکو در ایجاد سازه‌های پایدار و مقاوم است.
چه نوع چوبی برای ساخت قدیمی ترین سازه چوبی استفاده شد؟
معبد هوریوجی که در سال ۶۰۷ میلادی ساخته شد و قدیمی‌ترین سازه چوبی باقی‌مانده در جهان است، با استفاده از چوب سرو ژاپنی (檜، hinoki) (نکته جالب اینکه نوشتن نام این درخت در زبان ژاپنی به صورت درخت و یک ساختمان بلند هست) ساخته شده که حدود ۲۰۰۰ سال عمر داشت. اگرچه این معبد ۱۳۰۰ سال قدمت دارد، اما چوب‌های آن همچنان مقاوم و پایدار مانده‌اند. نیشیوکا، یکی از استادان برجسته میادایکو، معتقد است که این چوب‌ها به خوبی برای ۷۰۰ سال دیگر هم پایدار خواهند ماند. استادان میادایکو نجاران ماهری هستند که تخصصشان ساخت و نگهداری معابد و زیارتگاه‌های قدیمی است. این دانش و مهارت از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و نتیجه سال‌ها آموزش و تجربه عملی است.
نیشیوکا بیان می‌کند که چوب سرو ژاپنی ۲۰۰۰ ساله بسیار مقاوم و انعطاف‌پذیر است و حتی پس از قطع شدن نیز می‌تواند کیفیت بالای خود را برای ۲۰۰۰ سال دیگر حفظ کند. سازندگان اولیه هوریوجی در قرن هفتم از این موضوع آگاه بودند و معبد را به گونه‌ای ساختند که هزاران سال دوام بیاورد.
این موضوع شگفت‌انگیز است. حتی امروزه نیز مردم به ساخت سازه‌هایی که هزاران سال دوام بیاورند، تمایل ندارند. اما مردم قدیم اشتیاق و اراده‌ای قوی برای ساخت چیزهایی داشتند که تقریبا ابدی بمانند. این اراده قوی باعث شد تا غیرممکن‌ها ممکن شوند. این را می‌توانید در اهرام مصر و معبد هوریوجی ببینید.
میادایکو چیست؟
راز ساخت سازه چوبی که هزار سال دوام بیاورد
اراده و بلندپروازی به تنهایی نمی‌توانند سازه‌ای مانند هوریوجی را بسازند؛ این کار نیاز به مهارت‌های قوی دارد. یکی از مهارت‌های برجسته سازندگان اولیه هوریوجی، توانایی “خواندن” چوب بود. چوب به عنوان یک ماده آلی، برای ساخت بسیار ناهماهنگ و غیرقابل پیش‌بینی است. چوب بسته به محتوای رطوبت، انبساط یا انقباض می‌یابد و جهت خم شدن آن به زاویه رشد درخت نسبت به خورشید بستگی دارد. همچنین، سرعت رشد درخت بر استحکام آن تأثیر می‌گذارد و محل استفاده از چوب میزان حساسیت آن به رطوبت و پوسیدگی را تعیین می‌کند.
علاوه بر این، چوب به عنوان ماده‌ای زنده، با محیط خود تعامل دارد. تغییرات رطوبت باعث انبساط و انقباض آن می‌شود، و جهت رشد درخت نسبت به خورشید باعث خم شدن چوب در جهت خاصی می‌گردد. سرعت رشد درخت نیز استحکام چوب را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سازندگان هوریوجی با دقت فراوان محل استفاده هر قطعه چوب را تعیین می‌کردند تا میزان حساسیت به رطوبت و پوسیدگی را به حداقل برسانند. این توانایی‌ها و دانش عمیق درباره چوب به آنها کمک کرد تا سازه‌ای بسازند که هزاران سال دوام بیاورد.
در نتیجه معبد هوریوجی، نه تنها یک شاهکار معماری چوبی است، بلکه نمادی از دوام و استحکام سازه‌های چوبی در طول تاریخ است. این سازه باستانی با انتخاب چوب مناسب، مهارت‌های استثنایی سازندگان و نگهداری مداوم، توانسته است بیش از ۱۳۰۰ سال دوام بیاورد. بازدید از هوریوجی تجربه‌ای بی‌نظیر از تاریخ و معماری ژاپنی را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. با توجه به اهمیت فرهنگی و تاریخی این معبد، ادامه‌دار بودن حفاظت و نگهداری آن ضروری است تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از این گنجینه بی‌نظیر بهره‌مند شوند.
